Nereden çıktı bu S0-6? Samanyolu’nun kalbindegizemli bir yıldız
Bilim insanlarına göre S0-6 kesinlikle ‘buralardan’ değil! (İşte size gerçek bir uzay macerası!)
Yıldızları düşündüğümüzde genellikle ilk aklımıza gelen geceleri ışıldayan bir gökyüzü ya da yaşam kaynağımız olan Güneş oluyor. Pek çoğumuz onların kendi etrafında dönmek ve galakside salınmak dışında pek de hareketli olmadığına inanıyoruz. İster yakın ister çok uzak olsun sanki daima durağan ve aynı konumdalar. Fakat bu hiç de doğru değil. Yeni bir bilimsel araştırma ‘sıra dışı kozmik bir gezgine’ ışık tutuyor.
Sagittarius A* adlı süper kütleli kara delik. Samanyolu’nun kalbinde yer alıyor ve çok sayıda yıldızla çevrili. Bu kara deliğin muazzam kütleçekiminin yarattığı zorlu ortam yıldız oluşumu için hiç de elverişli değil. Bu da önemli bir soruyu gündeme getiriyor: Peki bu yıldızlar nereden geliyor?
Samanyolu’nun ortasında yer alan süper kütleli Sagittarius A* insanlık tarihinde görüntüsü alınabilen ikinci kara delik oldu. Dünyadan 26 bin ışık yılı uzaklıkta ve Güneş’in 4 milyon katı kütleye sahip.
Bu yıldızların çoğu galaksimizin uzak köşelerinde oluşuyor ve zamanla kozmik güçler tarafından Sagittarius A*’ya doğru çekiliyor. Ancak Miyagi Eğitim Üniversitesi’nden Shogo Nishiyama ve ekibindeki astronomlar bu yıldızlardan birinin çok daha eksantrik bir kökene sahip olduğunu ortaya çıkardı.
Subaru Teleskobu ile sekiz yıl boyunca gözlem yapan ekip, Sagittarius A*’dan sadece 0,04 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve S0-6 olarak adlandırılan bir yıldıza odaklandı. Elde ettikleri bulgular hayret vericiydi. S0-6 kesinlikle ‘buralardan’ değildi. Evet, bulgular S0-6’nın galaksimizin içinde doğmadığını gösteriyor.
Nishiyama ve ortak yazarlar S0-6’nın ‘memleketinin’ artık var olmadığını düşünüyor. Samanyolu’nun 13,6 milyar yıllık ömrü boyunca pek çok başka galaksiyi yediğini biliyoruz. Bugünkü hâline gelmeden önce pek küçük galaksi tüketti; S0-6’nınki de muhtemelen bunlardan biriydi.
Araştırmacılar, S0-6’nın spektrumunun ağır elementler bakımından hayli fakir olduğu sonucuna vardı. Bu onun yaşlı bir yıldız olduğunu gösteriyor. Bu elementlerin miktar ve oranları Küçük Macellan Bulutu ve Sagittarius Cüce Galaksisi’ndeki yıldızlara benziyor. Bu galaksiler şu anda Samanyolu tarafından çok yavaş bir şekilde yutuluyor.
Peki bu keşif neden önemli?
Samanyolu’nun merkezindeki süper kütleli kara delik Sagittarius A* yakınlarında S06 adında ‘galaksi dışı bir gezegen keşfedildi. Görsel: Miyagi Üniversitesi
S0-6 gerçekten Samanyolu galaksisinin dışından mı geldi? Yani ekstragalaktik mi? Başka arkadaşı var mıydı? Yoksa tek başına mı seyahat etti? Bu soruların yanıtları bize evrendeki galaksilerin karmaşık dansı hakkında daha fazla bilgi verebilir.
Elbette, her zaman olduğu gibi daha fazla araştırma yapılması gerekecek. Ama en azından onun kimyasal evriminin galaktik merkezdeki diğer yıldızlardan çok farklı olduğunu biliyoruz. Nishiyama, “Daha fazla araştırmayla, süper kütleli kara deliğin yakınındaki yıldızların gizemlerini çözmeyi umuyoruz” diyor.
S0-6’nın hikâyesi memleketini terk edip yıldız olmaya çalışan Hollywood kahramanlarınınkine benziyor. Ancak mütevazı bir kütleye sahip olsa da onun ‘doğuştan yıldız’ olduğunu unutmayalım. Onun yolculuğu galaksilerin dinamik doğasının bir kanıtı niteliğinde. Ayrıca kalıntıların galaktik merkeze doğru yol almış olabileceğine dair ilk gözlemsel bulguyu temsil ediyor. Bu yıldız 10 milyar yıllık ömrü boyunca 50 bin ışık yılından fazla yol kat etti ve muhtemelen galaksinin merkezine doğru bir sarmal çizdi.
